Mesane kanseri dünya genelinde bakıldığında erkeklerde en sık izlenen 7. kanser türünü, cinsiyetten bağımsız olarak ise en sık izlenen 11. kanser türünü oluşturmaktadır. Hastalık erkeklerde kadınlara oranla daha sık izlenmekte ancak kadınlarda daha agresif seyrettiği bilinmektedir. Mesane kanseri genellikle ileri yaşlarda izlenmekte ve görülme sıklığı yaşla orantılı olarak artmaktadır. Ancak çocukluk çağı dahil her yaşta görülebileceği unutulmamalıdır.
Hastalık olguların %75’de erken evrede tespit edilmektedir. Ancak tedavi sonrası tekrarlama riski bulunan bu hastalığın, evre atlamaması için erken tespit edilse bile sıkı takip altında tutulması önemlidir.
Risk Faktörleri
Mesane kanseri gelişiminde en önemli risk faktörünü sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı oluşturmaktadır. Erkeklerde görülen kanserlerin %55-60’nın, kadınlarda ise %20-30’nun direk sigara kullanımına bağlı oluştuğu bilinmektedir.
Mesleki olarak kimyasal ajanlara maruziyet (özellikle boya, deri, tekstil ve petrol ürünleri), kronik iritasyon (taş, enfeksiyon, sonda vb), bazı parazitler (şistozoma gibi) ve radyoterapi maruziyeti diğer risk faktörlerini oluşturmaktadır.
Belirtileri
Mesane tümörünün en sık bulgusu idrarda ağrısız kanamadır. Kanama ile birlikte idrardan pıhtı da gelebilmektedir. Bazen idrardaki kanama gözle görülemeyecek düzeyde olup ancak idrar tahlilinde saptanabilmektedir. İdrarda kanama dışında idrar yaparken yanma ve ağrı, idrar yapma güçlüğü, sık idrara çıkma gibi şikayetler bu hastalığın erken dönemde görülebilen diğer belirtileridir. Hastalık ilerlemiş ve organ metastazları yapmış ise kilo kaybı, idrar ve dışkılama kontrolünün kaybı, kemik ağrıları, öksürük, bilinç bulanıklığı gibi belirtilere yol açabilmektedir.
Tanı
- Sistoskopi: Optik bir cihaz yardımıyla idrar yapılan kanaldan (üretra) girilerek mesane içerisinin görüntülenmesi işlemidir. Bu işlem özellikle fleksibl cihazlarla yapıldığında lokal anestezi altında da uygulanabilmektedir.
- Biyopsi: Şüpheli durumlarda sistoskopi esnasında mesane içerisinden biyopsi alınarak patolojik inceleme yapılabilir. Biyopsi işlemi bazen hem tanısal hem de tedavi amaçlı olarak “TUR (transüretral rezeksiyon)” şeklinde yapılabilmektedir.
- İdrar Sitolojisi: Alınan idrar örneğinin kanser hücrelerinin varlığı açısından mikroskop altında incelenmesi işlemidir.
- Görüntüleme Yöntemleri: Gerek ilk tanı koyma aşamasında gerekse mesane kanseri tanısı konulduktan sonra evreleme amacıyla radyolojik görüntüleme yöntemlerine (CT, MRI, PET/CT vb) ihtiyaç duyulmaktadır.
Tedavi
Mesane kanseri tedavisi planlanırken tümörün tipi, patolojik evresi ve derecesi ile hastanın yaşı ve mevcut sağlık durumu göz önünde tutularak karar verilmelidir.
Sadece mesane epiteline yerleşmiş ve kas tabakasının tutulmadığı erken evre hastalarda tümörlü dokunun kapalı olarak çıkarıldığı TUR ameliyatı çoğu zaman yeterli olmaktadır. Bu hastalarda ek olarak mesane içerisine vücudun bağışıklık yanıtını arttırarak tümör dokusunda tahribata yol açan BCG veya kemoterapi ilaçları verilebilmektedir. Bu ilaçlar tümörün tekrarlama riskini azaltmaktadır. Yine de hastaların tümörün tekrarlama olasılığına karşı periyodik olarak sistoskopi ve görüntüleme yöntemleri ile takip edilmesi gerekmektedir.
Mesanenin kas tabakasını tutmuş olan tümörlerinin tedavisinde (Evre 2) altın standart yaklaşım mesanenin tamamının çıkarıldığı “Radikal Sistektomi” ameliyatıdır. Radikal Sistektomi ameliyatı sırasında mesane çıkarıldıktan sonra farklı yöntemlerle hastanın ince bağırsakları kullanılarak yeni yapay mesane veya idrar yollarının karına ağızlaştırılması işlemi (ileal kondüit) yapılabilir. Radikal Sistektomi ameliyatı klasik olarak açık yöntemle yapılabilmekle birlikte gelişen laparoskopik ya da robotik cerrahi ile de gerçekleştirilebilmektedir.
Mesanenin dış tabakasının (seroza) tümör tarafından tutulduğu (Evre 3) veya başka organlarda kanserin yayılımının saptandığı durumlarda (Evre 4) ise öncelikle Sistemik Kemoterapi uygulanmakta, alınacak yanıta göre Radyoterapi ya da Cerrahi (Radikal Sistektomi) seçenekleri uygulanabilmektedir.